مسجد کبود تبریز
بو هفته تبریزده هارا گئداخ
این هفته در مسجد کبود؛
مسجد کبود یکی از قدیمی ترین مساجد ایران و مسجد تاریخی مربوط به دوران قراقویونلوها در قرن ۹ هجری میباشد.
بخاطرکاشی کاری های آبی رنگ موجود در این مسجد، مادام ژان دیولافوا، مهندس راه و ساختمان و باستانشناس فرانسوی که همراه همسرش از سوی دولت فرانسه برای انجام کاوشهای باستانشناسی به ایران سفر کرد در کتاب خود از این مسجد با نام مسجد آبی تبریز (فرانسوی: La Mosquée bleue de Tauris) نام بردهاست.
طبق مطالب حک شده روی کتیبه سردر این مسجد، این بنا در ۸۴۵ هجری شمسی بدست صالحه دختر جهانشاه قراقویونلو ،مقتدرترین پادشاه قراقویونلوها، ساخته شده است. کتیبه اصلی سردر و دیگر کتیبههای سردر مسجد به خط نعمتالله البواب خوشنویس مشهور سده نهم است و سرکاری و نظارت بر ساخت آن با عزالدین بن ملک قاپوچی بودهاست.
علیرغم بازسازی های انجام شده مابین سال های ۱۳۱۸ و ۱۳۵۵ شمسی، همچنان قسمت های زیادی که بر اثر زلزله سال ۱۱۵۸ تخریب شده اند، باقی مانده است.
مسجد کبود با تنوع و ظرافت کاشیکاری و انواع خطوط بهکار رفته در آن و به ویژه به دلیل رنگ لاجوردی کاشیکاری های معرق آن به «فیروزهٔ اسلام» شهرت یافتهاست. سبک معماری این بنا به شیوه آذری است.
صحن بزرگ مسجد مربع شکل است که حوضی برای وضو در آن قرار داشت و شبستانهایی نیز جهت پناه مستمندان و درس خواندن در آن وجود داشتهاند.
بنای اصلی مسجد کبود بنایی آجری میباشد. این بنا دارای گنبد اصلی و گنبد جنوبی میباشد که بر روی صحن بزرگ و صحن جنوبی کوچکتر واقع شدهاند. بنا دارای هفت گنبد کوچکتر میباشد که سقف شبستانهای جانبی در شرق و غرب صحن اصلی و ورودی مسجد را پوشاندهاند. در ساختمان گنبدهای مسجد کبود از هیچ سازهای استفاده نشدهاست.
همین کار بازسازی گنبدها را با مشکل مواجه نموده بود. این مشکل با طرح استاد معماران بنام حل شد و بنا مجدداً بدون استفاده از سازه بازسازی گردید. بنای مسجد شامل یک صحن کوچک نیز میباشد که در قسمت جنوبی مسجد و زیر گنبدی کوچکتر واقع میباشد.
در جنوبیترین قسمت مسجد (در جنوب صحن کوچک) سردابهای وجود دارد با دو مقبره که در هنگام بازسازی مسجد کشف شدهاند. تصور میشود این دو مقبره متعلق به جهانشاه و دخترش باشند. در حیاط مسجد در شمال و شرق رواقهایی وجود دارد.
کاشیکاریهای ایوان ورودی مسجد که با کاشیکاری های معرق تزئین شدهاست، کتیبهای دارد به خط رقاع که در سال ۸۷۰ (قمری) نصب شدهاست. این کتیبه و دیگر کتیبههای سردر مسجد به سبک خط کوفی و ثلث میباشند و خطاطی آنها توسط نعمتالله البواب خوشنویس سده نهم انجاد شدهاست. سرکاری و نظارت بر ساخت مسجد با عزالدین بن ملک قاپوچی بودهاست. در دیوارهای شبستان کوچک سنگهای مرمر که آیههایی از قرآن بر روی آنهای حک شده است قرار دارند.
از ستون های واقع در صحن اصلی مسجد راهپلههایی برای دسترسی به ایوانها ناظر بر صحن اصلی وجود دارد. در پایه ستونهای مسجد محفظههای کوچکی وجود دارند. گمان میشود از این محفظهها برای جاکفشی نمازگزاران استفاده میشدهاست.
بلیت ۲۵۰۰
بولتن فرهنگیهنری تبریز
بولتن در تلگرام :
https://t.me/joinchat/AAAAADvkifxU2imFEJ2IcQ
بولتن در اینستاگرام :
https://www.instagram.com/ebultan