در مطلب قبلی به چرایی عکاسی موبایلی پرداختیم. هنوز هم شاید (چراهایی) را در همین مطلب پاسخ دهیم، ولی از این به بعد بیشتر از (چرا) با چگونه کار خواهیم داشت. اینکه چگونه از این دستگاه، که عملکرد اصلی‌اش زمانی فقط تماس گرفتن بود، برای عکس گرفتن استفاده کنیم… بیایید شروع کنیم!
ولی از کجا شروع کنیم؟!!
از برداشتن گوشی و روشن کردن اپلیکیشن دوربین! با اپلیکیشن دوربین گوشیتان دوست شوید و سعی کنید همه تنظیمات موجود را یاد بگیرید، چون در شرایط مختلف به نفعتان خواهد بود. عکاسی اچ دی آر، عکاسی متوالی، عکاسی کاملا دستی (اگر موبایلتان پشتیبانی کند) و… پس اولین کار شما آشنایی کامل با اپلیکیشن دوربین موبایل خودتان خواهد بود! دومین مساله اینکه حتما یک یا دو نرم افزار ادیت عکس نصب کنید و کار کردن با آنها را یاد بگیرید. نرم افزارهایی مثل snapseed، Pixlr، Picsart و و و… بسیار قدرتمند بوده و کار کردن با آنها بسیار ساده است.
قدم اول: نور را تعقیب کنید!
اصولا اصطلاح دوربین اشتباه رایج شده است! کاش به جای دوربین می‌گفتیم (نوربین)! دوربین شما نور را می‌بیند، نه لزوما دور را!! ولی منظور ما از تعقیب نور چیست!؟ شاید با مشاهده چند عکس قضیه برایتان روشن تر شود. به عکسهای زیر توجه کنید.
نکته مهم این است که شما بدانید نور از کجا می‌تابد! پس اول باید دید جهت تابش نور از کجاست، آیا بالای سر سوژه است یا کنار آن؟ آیا اصلا فقط یک منبع نور داریم؟ و اینکه این منبع نور چگونه منبعی است؟ منبعی است نقطه ای یا گسترده؟! بهتر است منبع نور نقطه ای و گسترده را بیشتر بشناسیم.
اگر منبع نور نقطه ای باشد، مثل خورشید، و به روی سوژه شما بتابد جزییات سوژه بیشتر مشخص خواهد بود و سایه های ایجاد شده نیز تند، اگر به پشت آن بتابد احتمالا با شکل تاریکی از سوژه مواجه خواهیم بود که به آن ضد نور هم می‌گویند. اینکه کجای سوژه بایستیم و عکس را چگونه ثبت کنیم بستگی به ما دارد. فرض کنید می‌خواهید از دوستتان عکس بگیرید. می‌خواهید هویتش مشخص باشد، چون به شما گفته عکس پروفایل بعدی اش همین عکس خواهد بود، پس طبیعتا بهتر است به سمت نور یا مایل به آن بایستد! اگر عکاسی خیابانی می‌کنید و شکل سایه یا ضدنور انسان برایتان جالب است، قرار دادن منبع نور در پشت سوژه یا همان ضد نور انتخابی عالی است. راستی می توانید سوژه را طوری در کادر قرار دهید که نور یک طرفش را روشن و طرف دیگرش را تاریک کند! راستی سایه ای که روی زمین افتاده هم خودش سوژه جالبی می تواند باشد! راستی… انتخابهای شما خیلی زیادند!!!
اگر منبع نور نرم و گسترده، مثل آسمان کاملا ابری، داشته باشید قضیه فرق می کند. در این شرایط نور بیشتر یا کل سوژه را در برمی‌گیرد و معمولا خبری از سایه های تند روزهای آفتابی نخواهد بود و سایه ها اگر وجود داشته باشند خیلی نرم خواهند بود. برای درک بهتر موضوع در یک روز ابری به سایه ی محوی که زیر خودروها تشکیل می شود توجه کنید. از آنجایی که نور تند آفتاب توسط ابرها اصطلاحا دیفیوز شده، و به زبان ساده تر پخش شده و از همه جهات به خودرو می تابد، این نور کل خودرو را در بر گرفته و تنها سایه ای که داریم یک سایه محو در زیر خودرو است. چون زیر خودرو تنها جایی است که نور به آن نمی رسد. این نور هم کاربردهای خودش را دارد و اگر خلاقیت به خرج دهید می توانید عکسهای جالبی در یک روز کاملا ابری بگیرید، ولی به اندازه یک روز آفتابی جا برای خلاقیت نخواهید داشت.
در بخش آخر تاثیر فاصله منبع نور را بحث می‌کنیم. به طور کلی هر چه فاصله شما از منبع نور بیشتر باشد رفتار منبع نور نقطه ای تر خواهد بود و از شدت نور نیز کاسته خواهد شد. آفتاب را در نظر بگیرید، این منبع نور طبیعتا بسیار بزرگ است و اگر نزدیک به آن بودیم حتما سایه های تشکیل شده نرم تر و دلپذیرتر می‌شدند (ولی خب به احتمال قوی زنده نمی‌ماندیم!)، ولی به خاطر فاصله‌ی زیادی که از این منبع نور داریم، رفتار آن شبیه منبع نور نقطه ای است. اگر در خانه نیز دور و برتان را نگاه کنید لامپ یک منبع نور نقطه ای است! در مقابل پنجره یک منبع نور گسترده است و اتفاقا یکی از بهترین منابع نور برای عکاسی است، به ویژه عکاسی پرتره! حالا هر چه این پنجره بزرگتر باشد، منبع نور ما گسترده تر و سایه های ایجاد شده نیز نرمتر شده و نور موجود نیز افزایش می‌یابد.
نسبت اندازه‌ی سوژه به منبع نور، فاصله از منبع نور گسترده، وجود منبع نور گسترده در پشت سوژه و… مسائلی هستند که از بحث در مورد آنها به دلیل خارج بودن از حوصله نوشته خودداری کردیم، ولی موضوعاتی هستند که نباید از آنها ساده گذشت و بهتر است به این مسائل نیز توجه داشته باشید و خودتان با آزمون و خطا به ویژگیهای آن پی ببرید.
از آنجایی که یکی از بیشترین استفاده های عکاسی موبایلی عکاسی خیابانی است، در نوشته بعدی به تعدادی از عناصر کادربندی در این سبک از عکاسی خواهیم پرداخت.
سعید عادلی / بهمن نود و پنج
