موزه حیات وحش تبریز یا موزه تاریخ طبیعی تبریز ، یکی از موزه های شهر تبریز است که در محل اداره کل حفاظت محیط زیست استان آذربایجانشرقی قراردارد.
یکی از جاذبه های گردشگری شهر تبریز موزه تاریخ طبیعی تبریز میباشد که در واقع بزرگترین و کامل ترین مجموعه موزه تاریخ طبیعی ایران و شمال غرب کشور است.موزه تاریخ طبیعی تبریز با ارائه نمونه های بی نظیر از مظاهر مختلف طبیعت یعنی محیط، گیاه، جانور، فسیل و…ارتباط فکری مستقیم بین انسان و طبیعت را برقرار میکند.این موزه دارای مجموعه های متنوع و گوناگون جانوری و گیاهی منحصر بفرد از جمله ۳۸ گونه پستاندار،۴۹ گونه پرنده،۱۳ گونه خزنده،۹ گونه آبزی، دو نوع سنگواره و نمونه هایی ازسخت پوستان و بندپایان است.
همینطور یک غرفه از ماکت های دایناسورهای دوران دوم زمین شناسی نیز در این موزه در معرض دید بازدیدکنندگان قرار دارد که با دیدن آن،زندگی و حیات این پستاندار عظیم الجثه را در پنجاه میلیون سال قبل در ذهن آدمی زنده میکند.این موزه پیکره های تاکسیدرمی جانوران و حیوانات گوناگون مربوط به مناطق مختلف کشور بویژه منطقه آذربایجان گردآوری و بصورت علمی، ضدعفونی و آرایش شده، و در ویترین های مخصوص به نمایش گذاشته شده اند.میتوان چنین گفت که درمجموعه موزه تاریخ طبیعی تبریز، تعدادی از گونه های جانوری بومی کشور و برخی از گونه های گیاهی جانوری سایر نقاط جهان بصورت تاکسیدرمی جمع آوری شده که به نوعی بیانگر پیوسته بودن حیات در سراسر جهان هستی می باشد.این موزه پیکره های کامل انواع پرندگان،چرندگان،خزندگان،حشرات وسایرجانوران اهلی و وحشی که بعضی ازآنها از انواع نادر و کمیاب حیات وحش می باشند را در معرض دید علاقمندان به دنیای وحش، قرارمی دهد و با کمک نقاشی و دکوراسیون،محیط زندگی و نحوه زندگی آنها را برای عزیزان بازدیدکننده ترسیم مینماید.
انواع پرندگان مهاجر آبزی مانند اردک سرسفید،دورنای طناز،قوی فریادکش،فلامینگو، پلیکان سفید، آنقوت و فیلوش مربوط به زیستگاه های آبی و تالابی آذربایجانشرقی و سایرنقاط ایران درسه غرفه و فضای آزاد قرار دارد که تنوع حیات جانوری درفلات ایران را برای ببینده بازگومیکند.غرفه ای از انواع ماکیان سانان استان ازجمله گونه نادرقرقاول ارسباران،کبک،کبک چیل و دراج درموزه تاریخ طبیعی تبریز وجود دارد.البته جای گونه شاخص ارسباران یعنی سیاه خروس قفقازی خالی است و تنها تصویری از آن به چشم میخورد. انواع پرندگان شکاری مثل طرلان،بحری، بالابان وعقاب طلایی وانواع جغدها نیز فضای سه غرفه اختصاصی و قسمت فوقانی برخی ازغرفه ها را تزیین کرده است.نمونه هایی از پستانداران بزرگ جثه علفخوار کشور،مثل قوچ البرزمرکزی، قوچ اوریال، قوچ ارمنی و بز وحشی یاپازن و مارال یا گوزن قرمز بصورت تمام بدن و نیم تنه در غرفه های مختلف موزه تاریخ طبیعی تبریزبه نمایش گذاشته شده است.خرس قهوه ای،انواع گربه های وحشی مثل گربه جنگلی،گربه وحشی و سیاه گوش و گونه های دیگر مثل گورکن،گرگ، روباه،گراز، شغال و کفتار نیز از سایر گونه های جانوری کشور است که چشمان بازدیدکنندگان را می نوازد. گونه های غیربومی مهاجم مثل نوتریا که به محیط زیست کشور واردشده و نیز گونه های خارجی مهاجر مانند بزرگترین گونه گوزن، گوزن کاریبو، شاموا، قوچ مارکوپولوب زرگترین گونه قوچ های وحشی، قوچ برفی،قوچ بربری، شیرآفریقایی، گورخرآفریقایی، وگنو نیزبشکل تاکسیدرمی نیم تنه و سرویا پوست درموزه تاریخ طبیعی تبریززینت بخش غرفه های موزه تاریخ طبیعی تبریزهستند.
مارهاوسایرخزندگان کشورشامل بزمجه بیابانی، آگامای قفقازی، افعی_البرزی، افعی_زنجانی، گرزه مار و چندگونه دیگر نیز در موزه تاریخ طبیعی در معرض دید علاقمندان میباشد.از نظر گردانندگان موزه تاریخ طبیعی تبریز،یکی از اهداف و دستاوردهای این مکان جذاب ودیدنی؛ بالابردن دانش افراد در زمینه حیات وحش،و ایجاد بینش زیست محیطی در جامعه و اشراف به اهمیت حفاظت از محیط زیست میباشد. به عقیده آنان از دیگر کارکردهای موزه تاریخ طبیعی تبریز،ترسیم سیمای اکولوژیک از طبیعت و تعیین جایگاه آنها در شبکه حیاتی و ترویج فرهنگ حمایت ازحیوانات و گیاهان و حفظ عرصه های طبیعی در جامعه می باشد.این موزه با۲۰۰مترمربع مساحت در سال ۱۳۷۲خورشیدی و در محل سازمان محیط زیست استان آذربایجانشرقی تاسیس شده است.
آدرس این موزه:آذربایجانشرقی،تبریز،خیابان آزادی،اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجانشرقی.
زمان بازدید:وقت اداری
متن از م.جبارپور
عکس از حامد قربانی
نشر از بولتن فرهنگی هنری تبریز
